ABD Donanması’nın bir zamanlar 16 büyük gemi inşa sahası vardı. Son 30 yılda, Pasifik’teki Pearl Harbor ve Puget Sound ile Atlantik’teki Norfolk ve Portsmouth hariç hepsi kapatıldı, yıkıldı ve malzemeleri hurda metal olarak yeniden kullanıldı veya gemi inşa geçmişleriyle alakası olmayan sivil tesislere dönüştürüldü.
ABD’nin, hem nitelik hem de nicelik bakımından Çin’in hızla büyüyen donanmasının gerisinde kalmasının en önemli sonuçlarından biri, ABD’nin bir daha asla ciddi bir konvansiyonel askeri rakip, yolsuzluk ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmayacağı yönündeki yanlış inançla birleşince, tersanelerin ve kalifiye iş gücünün kaybedilmesi oldu.
ABD, mali krizler, doktrin hataları, kafa karışıklığı ve tersaneleri yeniden canlandırmak için sürekli artan maliyetlerle boğuşurken, Çin, Dalian’daki deniz tersanesinin son genişlemesi için yakın zamanda 50.000 ek işçi aldı .
Otomasyonun önemli rolüne rağmen bu iş gücü genişlemesi, Çin’in donanmasını geliştirme konusundaki kararlılığını ve ciddiyetini yansıtıyor.
Çin’in son yıllardaki hızlı deniz kuvvetleri genişlemesi
Son yıllarda Çin, deniz kuvvetlerinde büyük bir genişlemeye giderek Halk Kurtuluş Ordusu Donanması’nı (PLAN) dünyanın en güçlü deniz kuvvetlerinden birine dönüştürdü. Bu büyüme, Pekin’in stratejik hırslarını, artan küresel varlığını ve ABD’nin Hint-Pasifik bölgesindeki hakimiyetine meydan okuma çabalarını yansıtıyor.
Filo genişletme ve modernizasyon
Çin, donanma varlıklarının hem niceliğini hem de niteliğini önemli ölçüde artırdı. Ülke artık gemi sayısı bakımından dünyanın en büyük donanmasına sahip ve 350’den fazla savaş gemisine sahipken , ABD Donanması’nın yaklaşık 300’ü buna dahil . Bunlara gelişmiş muhripler, amfibi hücum gemileri ve genişleyen bir uçak gemisi filosu dahildir.
Dünyanın en gelişmişlerinden biri olan Type 055 güdümlü füze destroyerları etkileyici bir hızla hizmete girdi. Bu arada, Çin’in uçak gemisi programı ilerlemeye devam ediyor ve üçüncü gemisi Fujian’ın yakında hizmete girmesi bekleniyor. Bu yeni gemi, Çin’i ABD deniz kuvvetlerine yaklaştıran gelişmiş bir elektromanyetik mancınık fırlatma sistemine sahip.
Gemi inşa kapasitesi ve endüstriyel büyüme
Çin’in donanma genişlemesinin temel itici gücü, devasa gemi inşa endüstrisidir. Dalian ve Jiangnan’dakiler gibi ülkenin tersaneleri, başka hiçbir ulusun ulaşamadığı bir hızda savaş gemileri üretiyor. Donanma gemi inşası için yakın zamanda 50.000 ek işçinin işe alınması, Çin’in deniz gücünü güçlendirme konusundaki kararlılığını vurguluyor.
Stratejik hedefler
Çin’in donanma modernizasyonu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha geniş jeopolitik hedefleriyle uyumludur:
Güney Çin Denizi üzerinde kontrol iddia etmek,
ticaret yollarını korumak,
ve etkisini Pasifik’in ötesine taşımak.
Deniz kuvvetleri ayrıca Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nde de önemli bir rol oynuyor ve Cibuti’deki gibi denizaşırı üslerle küresel operasyonlara destek veriyor.
Zorluklar ve gelecek görünümü
Çin donanması büyümeye devam ederken, operasyonel deneyim, lojistik ve daha güçlü bir uçak gemisi tabanlı hava filosuna duyulan ihtiyaç gibi zorluklarla karşı karşıyadır. Ancak, sürekli yatırım ve teknolojik gelişmelerle PLAN, önümüzdeki on yıllarda ABD deniz gücüyle rekabet edebilecek baskın bir deniz gücü olma yolundadır.
Çin’in donanma gücünü genişletmesi, küresel askeri dengelerde önemli bir değişime işaret ediyor ve bölgesel güvenlik ile uluslararası denizcilik dinamikleri açısından uzun vadeli sonuçlar doğuruyor.
Halil Alperen Acar