BIST 100 ekim ayında yüzde 7.3 düşerken Borsa İstanbul’da hisseleri işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri de 15 günde 29 milyar dolar eriyerek 351 milyar dolara geriledi.
Başta Fed olmak üzere gelişmiş ülke ekonomilerinde faiz indirim sürecine girilmesi ekim ayında küresel piyasalarda rekor seviyelere çıkılmasına yol açtı. Sıkılaşma döngüsünün sona ermesi borsaları yukarı yönlü desteklerken Borsa İstanbul ise bu küresel rüzgarı arkasına alamadı.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi ekim genelinde dün itibarıyla yüzde 7.3 geriledi. 2023 yılını 7 bin 470 puandan tamamlayan endeks, ekonomi politikalarının piyasalar tarafından olumlu karşılanması ve kredi derecelendirme kuruluşlarından gelen not artırım kararlarının etkisiyle temmuz ayında 11 bin 172 puanla tarihi (kapanış) zirvesine ulaştı.
MOODY’S KARARIYLA ZİRVE GÖRÜLMÜŞTÜ
Söz konusu rekor, 22 Temmuz’da yani Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu “B3″ten “B1″e yükseltmesinden 2 gün sonra gelmişti. Kuruluş bu kararıyla tarihinde ilk kez Türkiye’nin kredi notunu tek seferde 2 kademe birden yükseltmişti. Daha önce de benzer şekilde Fitch ve S&P’den not artırımları gelmişti.
Ancak temmuz ayındaki zirveden sonra işler tersine döndü. Borsa İstanbul özellikle artan yabancı satışlarıyla kan kaybetmeye başladı. Dün itibarıyla BIST 100 endeksi zirve seviyesine göre yüzde 19.8 geriledi.
BIST 100 endeksinin 2024 yılındaki seyri:
3 AYDA YÜZDE 13.8 REEL KAYIP
BIST 100 2024 genelinde yüzde 17.5 yükselse de ilk 9 ayda TÜFE’nin yüzde 35.86 yükseldiği hesaba katıldığında borsa yatırımcısının bu yıl şu ana kadar önemli bir reel kayıp yaşadığı ortaya çıkıyor.
TÜİK verilerine göre TÜFE ile indirgendiğinde BIST 100’deki 3 aylık reel kayıp eylül sonu itibarıyla yüzde 13.8 oldu. Eğer endeks ekim ayını düşüşle kapatırsa reel kayıp daha da derinleşecek.
Borsanın en yüksek piyasa değeri ve işlem hacmine sahip şirketlerinin yer aldığı BIST 100 endeksinde bunlar yaşanırken Borsa İstanbul genelinde yaşanan düşüşler şirketlerin değerinde de muazzam bir kayba neden oldu.
Eylül sonunda 380 milyar dolar olan Borsa İstanbul şirketlerinin toplam piyasa değeri 15 Ekim itibarıyla 351 milyar dolara geriledi. Yani Borsa İstanbul şirketleri sadece 15 günde 29 milyar dolar eridi. Son 4.5 aydaki düşüş ise 83 milyar doları buldu.
YABANCININ 31.01 MİLYAR DOLARI KALDI
Analistler sık sık Borsa İstanbul’daki düşüşte azalan yabancı ilgisinin önemli bir rol oynadığına işaret ediyor. TCMB verilerine göre yabancı yatırımcı son aylarda net satış tarafında yer aldı. Eylül ayında kayda değer bir net değişim yaşanmazken, yabancı yatırımcı ağustosta 590 milyon dolar, temmuzda 1 milyar 23 milyon dolar, mayısta ise 938 milyon dolarlık net hisse satışı gerçekleştirdi.
Bu trend ekim ayının ilk haftasındaki 261 milyon dolarlık net satışla devam etti. Böylece yabancı yatırımcının hisse stoku 31 milyar 13 milyon dolara geriledi.
| Tarih | Net satış (milyon dolar) | Yabancı payı (%) |
| May.24 | -938 | 40.3 |
| Haz.24 | -1023 | 38.3 |
| Tem.24 | -105 | 38.4 |
| Ağu.24 | -590 | 39.1 |
| Eyl.24 | 0.05 | 38.2 |
| Eki.24 | -291 | 37.7 |
JEOPOLİTİK RİSKLER ETKİLEDİ
Analistler yabancı yatırımcının Borsa İstanbul’a mesafeli yaklaşımını değerlendirirken ana gerekçeler olarak ‘borsa ve Türk ekonomisinin yeni bir hikaye yazamaması’ ve ‘faiz indirimlerinin gelmesiyle gelişmiş ülke piyasalarının daha cazip hale gelmesini’ gösteriyor. Bunun yanında İsrail-İran merkezli artan jeopolitik risklerin de özellikle son haftalardaki düşüşlerde etkili olduğu belirtiliyor.
YATIRIMCI SAYISI 4.5 AYDA 1.2 MİLYON DÜŞTÜ
Yabancı satış tarafında yer alırken özellikle halka arzlar ve geçen yılki yüksek getirilerin etkisiyle Borsa İstanbul’a koşan yerli yatırımcılar da havlu atmaya başladı. MKK verilerine göre Mayıs sonunda Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayısı 8.34 milyon iken 15 Ekim itibarıyla bu sayı 7.11 milyona düştü. Yani 4.5 ayda yatırımcı sayısı 1.23 milyon geriledi.
