“Diyarbakır’ın kalbi” olarak nitelendirilen Amida Höyük’teki kazı çalışmalarında, “Çanakkale Savaşı rozeti” bulundu.
Hurri-Mitanniler, Bit-Zamani Krallığı, Asurlular, Urartular, Medler, Persler, Büyük İskender, Selevkoslar, Tigran Krallığı, Romalılar, Bizanslılar, Sasaniler, Emeviler, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular, Nisanoğulları, Artuklular, Eyyubiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlı’nın da aralarında yer aldığı birçok medeniyete ev sahipliği yapan höyükte, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle Dicle Üniversitesi (DÜ) Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında 2018’de başlatılan kazı çalışması sürüyor.
1800 yıllık su kanalları ve kalorifer sistemi, yaklaşık 1700 yıllık mezar odaları, 1. Dünya Savaşı’ndan kalma 782 el bombası, 800 yıllık mermer parçaları ve 7 bin ila 9 bin yıllık yangın tabakaları gibi kalıntıların ortaya çıkarıldığı kazılarda, bu yıl Artuklu Sarayı’nın kabul salonunun doğu eyvanında ve Saraykapı ile kral yolu arasındaki alanda çalışma yürütülüyor.
Bir açmada yürütülen çalışmalardaki yangın izi, seramik parçalarından ve taş malzemelerden elde edilen verilere göre, 10 bin yıl önce yerleşimin başladığı tespit edilen höyükte kazılar devam ediyor.
Uzman ekip tarafından yürütülen kazılarda Çanakkale deniz ve kara savaşlarında yer almış ve bu uğurda şehit veya gazi olmuş askerlere verildiği belirtilen “Çanakkale Savaşı rozeti” bulundu.
Rozetin Amida Höyük’teki kazılarda bulunan ilk “Osmanlı rozeti örneği” olduğu belirtildi.
“Bu rozetin özgünleri çok az bulunuyor”
Kazı başkanı Prof. Dr. Yıldız, gazetecilere, çalışmalarda buldukları rozetin Osmanlı dönemine ait olduğunu ifade ederek, rozetin Osmanlı ile Cumhuriyet arasındaki döneme ait olması açısından da önemli olduğunu söyledi.
Yıldız, bunun, alandaki yaşamın kesintisiz olarak devam etmesi açısından önemli bir veri olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
“Bu, Çanakkale deniz ve kara savaşlarında yer alıp gazi veya şehit olan kişilere verilen bir rozet. Bu rozetin özgünleri çok az bulunuyor, daha çok replikaları yapılıyor. Amida Höyük’teki Artuklu Sarayı kazısında bulunan bu özgün rozet Osmanlı dönemi Çanakkale Savaşı rozeti olması açısından önem arz ediyor. Rozet 4,2 santimetre uzunluğunda, 2,7 santimetre genişliğinde ve 6 gram ağırlığında. Rozetin ön yüzünde Çanakkale kara ve deniz savaşında Çanakkale boğazını bekleyen, ellerinde silahları, sırtlarında çantalarıyla 2 Osmanlı askeri ile gökte doğan ay yıldızlı bayrak resmedilmiş. Alt kısmında ise Osmanlıca ‘Çanakkale Savaşı yadigarı’ ibaresi yer almakta. Sağ tarafında da düşmanların ilk saldırısı 21 Teşrinievvel 1330 (1914) tarihi, sol tarafında da düşmanın Çanakkale’den çıkışı olan 21 Kanunuevvel 1331 (3 Ocak 1916) tarihi yazılı.”
“Muhtemelen Diyarbakır’a dönen gazi askere verilen madalyadır”
Prof. Dr. Yıldız, rozetin, 1. Dünya Savaşı’ndan kalma 782 el bombasının bulunduğu alanda tespit edilmesinin de önemli olduğuna dikkati çekerek, “Buluntular, Diyarbakır’ın Çanakkale Savaşı’na verdiği desteği ve kurtuluş mücadelesi bakımından şehrin oynadığı önemli rolü de gösteriyor. Muhtemelen Çanakkale Savaşlarına katılıp memleketi Diyarbakır’a dönen bir gazi askere verilen rozettir. O da Amida Höyük’ün bulunduğu alanda düşürmüştür.” dedi.
Yıldız, rozetin Diyarbakırlıların Çanakkale Savaşı’na sağladığı katkıyı göstermesi bakımından önem taşıdığını sözlerine ekledi.