Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İran’da geçen hafta yaptığı görüşmeler kapsamında halihazırda yüzde 60 düzeyine ulaşan zenginleştirilmiş uranyum stokunun artırılmaması talebinde bulunduğunu ve bunun kabul edildiğini söyledi.
Başkan Grossi, Avusturya’nın başkenti Viyana’da yapılan olağan UAEA Yönetim Kurulu toplantısı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Uzun bir aradan sonra İran’a çok önemli bir ziyarette bulunduğunu belirten Grossi, bu ziyaret kapsamında üst düzey görüşmeler gerçekleştirdiğini ifade etti. Grossi, İran’ın sahip olduğu yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stokunun dünya genelinde kaygılara yol açtığını söyledi.
Grossi, “Bu kaygılar nedeniyle İran İslam Cumhuriyeti’nden kısıtlamaya gitmesini talep ettim. Sadece kısıtlamayı uygulamakla kalmayıp, mümkünse yüzde 60 uranyum stokunu artırmayı durdurmasını talep ettim ve bu talebimin İran tarafından kabul edildiğini söylemeliyim.” dedi.
14 Kasım’da Tahran’da UAEA ile İranlı yetkililer arasında üst düzey görüşmeler yapıldığını dile getiren Grossi, İran’ın yüzde 60 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum stokunun daha fazla artırılmasının durdurulması olasılığı ve bunun uygulanması halinde Ajans’ın teyit etmesi için gerekli teknik doğrulama önlemlerinin de ele alındığını ifade etti.
Grossi, “Ajans, 16 Kasım’da Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi’nde İran’ın yüzde 60’a kadar zenginleştirilmiş uranyum stokunun artışını durdurmayı amaçlayan hazırlık önlemlerini almaya başladığını doğruladı. Bu konuda Ajans ve İran arasındaki işbirliğinin devam etmesi bekleniyor.” diye konuştu.
İran ile yapılan bu anlaşmanın Tahran yönetimi tarafından uygulanmasını umut ettiğini belirten Grossi, bugün başlayan ve 2 gün daha sürecek olan yönetim kurulu toplantısında İran’a karşı alınacak olası bir karar sonrasında bu ülkenin yaklaşımının değişip değişmeyeceğine ilişkin yorumda bulunamayacağını ve anlaşmanın herhangi bir şarta bağlı olarak yapılmadığını ifade etti.
Grossi, İran’ın 3 yılı aşkın bir süredir Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşması kapsamında taahhütlerini yerine getirmediğine dikkati çekti.
Bu ülkede Ajans’a bildirilmeyen 3 yerde tespit edilmiş nükleer malzemeye ilişkin yeterli açıklamanın henüz yapılmadığını dile getiren Grossi, ek protokolün uygulanması ve Güvence Denetimi Anlaşması çerçevesindeki bazı sorumlulukların yerine getirilmesi gibi birçok alanda hala çözüme kavuşturulması gereken sorunlar olduğunu belirtti.
Grossi, ancak bu ülkeyle anlaşmazlıkların başlamasından bu yana ilk defa farklı bir yönde adım atıldığını, bu nedenle yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun artırılmasının durdurulmasına ilişkin adımın büyük önem arz ettiğini vurguladı.
İsrail’in İran’a yönelik tehditleri
Grossi, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik tehditlerine ilişkin kaygı duyup duymadığının sorulması üzerine nükleer tesislere yönelik saldırı düzenlenmemesi gerektiğini ifade etti.
Buna ilişkin hukuki düzenlemenin açık olduğunu belirten Grossi, bu ve benzeri hususlarda yakın bir tarihte İsrailli yöneticilerle görüşmeyi ümit ettiğini dile getirdi.
Ukrayna
Ukrayna’da nükleer güvenliğe ilişkin gelişmelere de değinen Grossi, bu ülkedeki Zaporijya Nükleer Tesisi’nin güvenliğinin hala çok kırılgan olduğunu söyledi.
Grossi, savaşta 1000 günün geride kaldığını, çatışmaların başlamasından bu yana Ajans’ın olası bir kazanın yaşanmasını önlemek amacıyla her türlü önlemi almaya çalıştığını kaydetti.